مجمع حقوق بشر در 17 جولای سال 1986 بوسیله 98 تن از مدافعین حقوق بشر تاسیس شد. اعضای موسس هدف مجمع را در اساسنامه آن چنین بیان میکنند:هدف بلا واسطه و بنیادی انجمن کوشش در زمینه حقوق بشر و آزادی است."

برای تحقق این هدف، انجمن میبایست :

1- روشهای متداول حقوق بشری در این کشور را بررسی و مشحص کرده و آنها را به افراد، عموم مردم و مسئولین مربوطه بشناساند.

2- مطالعات و بررسیهای تحقیقی و علمی در رابطه با حقوق بشر، برای توسعه آگاهی عمومی در این زمینه را هدایت و انجام دهد

3- مناظره های عمومی، کنفرانس ها، سمینارها، مباحثات گروهی، سمپوزیوم ها، انواع جلسات و تظاهراتها، نمایشگاهها و مسابقات را سازمان دهد.

4- به نشر اطلاعات اقدام کند.

5- جوایز اهدا کند.

6- نظارت دائم جهت حصول اطمینان ازاینکه با زندانیان دارای حکم محکومیت، افراد بازداشت شده و در حال بازجوئی، بدون توجه به نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، دیدگاه سیاسی، رفتاری شایسته کرامت انسانی رفتار میشود، اعمال و نتایج را مستمرا به اطلاع افکار عمومی برساند.

این امر برای التیام ویرانی گسترده کودتای نظامی 12 سپتامبر 1980 لازم بود. در طول مدت حکومت نظامی، شکنجه در زندانها و قرارگاههای پلیس به طور فشرده اعمال میشد؛ مرگ بطور فزاینده ای رایج بود، احزاب سیاسی،انجمنها و اتحادیه های صنفی توقیف و عوامل اجرائی آنها زندانی بودند. تمام قوانین مربوط به حقوق اساسی و آزادیها، بویژه قانون اساسی، عوض شده بود. چهارچوب اساسی و قانونی ترکیه بوسیله دولت 12 سپتامبرشکل داده شده و این چهارچوب ذاتا غیر دمکراتیک بود.

اقدام برای برپائی سازمان حقوق بشر به ابتکار وابستگان بازداشت شدگان وزندانیان دارای حکم در 17 جولای 1986 بعد از نزدیک یکسال مذاکره صورت گرفت. تمامی 98 نفر، شامل نویسندگان ،روزنامه نگاران، پزشکان، وکلا، معماران و مهندسین دادخواست بنیادی انجمن حقوق بشر را امضا کردند. بسیاری از روشنفکران به دلیل موانع قانونی نتوانستند عضو موسس انجمن باشند.

طی 15 سال موجودیت، انجمن بیش از 70سمپوزیوم و کنفرانس و مناظره عمومی در باره چندین مسئله حقوق بشر ترتیب داده و بیش از15 کارزاربرای موارد مشخصی از جمله آزادی عقیده تا الغای حکم اعدام براه انداخته است. در حال حاضر انجمن در کارزارهائی برای آزادی عقیده که در 6 اکتبر 2001 اغاز شده است و حق پناهندگی که از 18 اکتبر همین سال شروع خواهد شد، مشارکت دارد.

فعالیتها درباره مسائل زندانها

انجمن از زمان تاسیس خود به شکلی گسترده به مسئله
زندانها پرداخته است. دستورالعملهای حداقل استاندارد برای زندانیان که توسط سازمان ملل منتشر شده است در سال 1987 به زبان کردی ترجمه شد. در همان سال گزارشی از وضعیت زندانها در ترکیه تهیه شد.در طول اعتصاب غذاهای سالهای 1986 تا 2001 ابتکارهائی برای حل مسئله از طرف انجمن به مقامات حکومتی پیشنهاد شده بودند. جامعه در جریان دلائل این اعتصاب قرار داشت و راه حلهای گوناگونی برای این مسئله ارائه میشد. کمیته هائی برای بررسی و نظارت وضعیت در زندانها تشکیل شده بود. وابستگان زندانیان ( محکومین و بازداشت شدگان) با ابراز همبستگی حمایت میشدند.

فعالیتها بر علیه شکنجه

انجمن همچنین کوششهای خود را بر روی شکنجه معطوف میسازد. علت این امر آنست که در کودتای نظامی 12 سپتامبر 1980صدها هزار نفر مورد شکنجه قرار گرفته و استفاده گسترده و سیستماتیک از شکنجه حتی
پس از کنار رفتن دولت کودتای نظامی نیز ادامه پیدا کرد. انجمن با افراد مختلفی از محیط های اجتماعی گوناگون که تحت بازداشت پلیس قرار گرفته بودند مواجه بود. انجمن اقداماتی را برای شکنجه نشدن افراد انجام و گزارشاتی از موارد شکنجه ارائه داده است. هیچیک از این گزارشات توسط مقامات مربوطه تکذیب نشده است. انجمن همچنین به مخالفت با آنچه "بازداشت" نامیده میشود، پرداخته است. در ترکیه مردم دستگیر وبمدت 15 روزدر بازداشت پلیس باقی میمانند بدون اینکه با قاضی ویا مقامات مسئول قضائی روبرو شوند. این بازداشت در نواحی که حالت فوق العاده در آنها وجود دارد، 30 روز بطول میانجامد. انجمن، بنیاد حقوق بشر ترکیه را جهت معالجه قربانیان شکنجه و گردآوری اسناد و مدارک ناسیس کرد. این بنیاد امروز معروفیت جهانی پیدا کرده است. این بنیاد هرگونه حمایتی را از قربانیان شکنجه و وابستگان قربانی در مدت محاکمه در رابطه با شکنجه بعمل میاورد.

فعالیت ها در مورد مسائل کردها

انجمن در اجلاس 24 اکتبر 1992 ، منازعات نظامی در ناحیه تحت قوانین فوق العاده را "جنگ" اعلام کرد. و مکرارا وفاداری به پیمان ژنو را خواستار شده است.

انجمن هرساله کمیته هائی را برای جشن نوروز به مناطق تحت کنترل قوانین فوق العاده گسیل میدارد و گزارشاتی در مورد سوزاندن و تخلیه روستاها تهیه میکند. کمیته ای متشکل از اعضای انجمن و روشنفکران تحقیقی را در مورد دیار بکر، بیسمیل و لایس در مدت اولین آتش بس که در 1993 اعلام شد بعمل آورده وگزارشی از نتایج آن منتشر کردند. شعبات انجمن در این مناطق نیز گزارشاتی را منتشر کرده اند. انجمن اعلامیه های خبری صادر و میزگردهائی برای یافتن راه حل دمکراتیک برای مسئله کردستان سازمان داده است. لذا مردم در داخل و خارج از کشور نسبت به مسئله کرد آگاهی یافته اند.

انجمن همواره با رد خشونت برای حل مسائل با جنگ مخالف بوده است . به همین دلیل انجمن از جو صلح آمیزی که از سال 1999در ناحیه جنوب شرقی حفظ شده است، استقبال میکند. انجمن در حال حاضر به مسائل مربوط به جابجائی داخلی مردم و بازگشت آنان به محیط اصلی زندگی خود میپردازد.

فعالیتها در مورد حقوق اجتماعی و اقتصادی

انجمن این صل را که حقوق مدنی و سیاسی و حقوق اقتصادی ،اجتماعی وفرهنگی یک کل واحد هستند را حمایت میکند. در این راستا، انجمن در مورد حقوق اقتصادی و اجتماعی؛ حق زندگی، محافظت در برابر شکنجه، آزادیها و امنیت فردی و آزادی بیان، حساسیت مشابهی ابراز میدارد. انجمن اقداماتی در حمایت از آنانی که بموجب ماده 1402 قانون حکومت نظامی از کار برکنارشده بودند انجام داده است. کارگران معدن زونگولداک در سال 1991 مورد حمایت قرار گرفتند. انجمن بر علیه خصوصی سازی و" اعلامیه 5 آوریل" در مورد اتحادیه های صنفی موضوعی مخالف اتخاذ کرده است. یک کارزار یکهفته ای و فعالیتهای چندی در ماه می 1995 در ارگیل، زونگولداک بر علیه خصوصی سازی تحت حمایت انجمن سازمان داده شد. اقدامات کارگران و کارمندان نیز حمایت شده است.

گزارشات ،بولتن ها و کتاب های منتشر شده

انجمن از بدو کار خود گزارشات سالانه ای در مورد نقض حقوق بشر در ترکیه منتشر کرده است. از 1994، انجمن به انتشار گزارشات ماهانه که هر کدام شامل بخشهائی که طبقه بندیهای نقض حقوق بشر را مشخص میکند مبادرت ورزیده است . بولتن دوره ای "حقوق بشر" از اوایل 1987 منتشر شده است. بروشور " حق اعتراض فردی" که بوسیله مظفر سنسر تهیه شد در سال 1987 منتشر گردید. کتابی در مورد قانون ضد تروریسم در سال 1991 منتشر شد. گزارشات در مورد موقعیت نواحی تحت قانون فوق العاده که توسط شعبات انجمن در جنوب شرقی ترکیه تهیه شده بود در سالهای 1991،1992 و1993 به شکل کتاب به چاپ رسید. کتاب " نگاهی از درون به روستاهای سوخته " در 1994منتشر شد. کتابهای دیگری نیز در قالب پروژه های مختلف منتشر شده اند که لیست آنها در سایت انجمن موجود است.

فعالیتها آموزشی

انجمن با بذل توجه به ضرورت آموزش حقوق بشر ، برنامه های آموزشی گوناگونی برای گروههای مختلف اجتماعی ترتیب داده است.

" دوره آموزشی حق وکلا برای اعتراض فردی" اولین پروژه ای بود که باحمایت مالی اتحادیه اروپا در سال 1994 برگزارشد.مجموعا 30 جلسه با حضور 565 وکیل در 6 شهر برگزار شد. 11 متن درسی پیشاپیش در اختیار شرکت کنندگان در سمینارها قرار گرفت و 3 کتاب مختلف به چاپ رسید.

پروژه " آموزش مربیان" در سال 1995 ، همچنین با حمایت مالی اتحادیه اروپا برگزار شد. نزدیک 500 آموزگار مدارس ابتدائی در سمینارهائی که بر روی آموزش حقوق بشر متمرکز شده بود حضور بهم رساندند. این سمینارها در 5 شهر برگزار شد. متون درسی به صورت دو کتاب مجزا بعد از سمینارها بچاپ رسید.

اعلامیه که توسط کمیسیون اروپائی حقوق بشر صادر شد به زبان ترکی ترجمه و به صورت 3 کتاب جداگانه بین سالهای 1995-1996 منتشرگردید.

درسال 1996، پروژه دیگری برای آموزش مربیان دبیرستانها در باره مسئله حقوق بشر برگزار شد. این برنامه در 12 استان اجرا و 1200 آموزگار را در بر گرفت.

در 1994، یک دوره آموزش زبان انگلیسی به مدت 6 ماه با همکاری کنسولگری بریتانیا برای گروهی از اعضای انجمن برقرار شد.

در سال 2000، یک دوره سمینار و کارگاه آموزشی در باره حقوق پناهندگان و مردم جابجا شده برای اعضا انجمن در سراسر ترکیه سازمان داده شد.

روابط خارجی

با عنایت باینکه حقوق بشر نیازمند توجه بین المللی است ، انجمن در تماس مداوم با سازمانهای بین المللی حقوق بشر است.

انجمن به عضویت فدراسیون بین المللی سازمانهای حقوق بشر که مرکز آن در پاریس میباشد درآمد. فدراسیون یک سازمان غیردولتی است و با سازمان ملل همکاری مشورتی دارد.

انجمن با مقامات مختلف شورای اروپا ،اتحادیه اروپا ، پارلمان اروپاائی و سازمان ملل ( کمیته ضد شکنجه) تبادل نظر میکند.

انجمن همه ساله نمایندگانی را در جلسات مرکز حقوق بشر سازمان ملل در ژنو گسیل میدارد.

انجمن عضو شبکه اروپا – مدیترانه حقوق بشر است.

جوایزی که به انجمن حقوق بشر اهدا شده است:

1989- جایزه برای آنان که در صدر هستند ، توسط مجله نکته.

1991- جایزه برای آنان که در صدر هستند ، توسط مجله نکته.

1991- جایزه برونو کرنسکی برای حقوق بشر

1991- جایزه قانون و حقوق بشر اورهان آپایدین

1995- جایزه همکاری با گروه قانون حقوق بشر

ساختار انجمن

انجمن یک سازمان غیر دولتی است با نزدیک 16000 عضوو 34 شعبه محلی در سراسر ترکیه.

عوامل اجرائی هر یکسال در میان در اجلاس عمومی انجمن که در اکتبر برگزار میشود، انتخاب میگردند.

دبیر خانه عمومی 24 نفر را شامل میشود.هیئت اجرائی مرکزی شامل 11 نفراست که ار آن میان رئیس(رئیس کل)، دو معاون رئیس، دبیر کل، دو معاون دبیر کل، و حسابدار کل بوسیله هیئت دبیرخانه کل انتخاب شده و آنان نمایندگان منطقه ای در دریای سیاه، مرمره، آژین ،آناتولی مرکزی، آناتولی شرقی و جنوب شرقی و منطقه مدیترانه ای را انتخاب میکنند. شعبات استانی نمایندگیهای مناطق را تعیین میکنند. هیئت دبیرخانه کل واحد های مختلف را برای روابط خارجی ، خبر و انتشارات، روابط با هیئت مدیره و شعبات، پروژه های حقوق بشر و سازمان های غیردولتی، کمیته های دائمی و تخصصی و کمیسیونهای مربوط به مسائل کردها، اقلیتها ، زنان، کودکان، زندانها ، بازداشت و شکنجه و غیره را سازمان میدهد.

شعبات انجمن

انجمن از بدو تاسیس 33 شعبه محلی در شهرهای مختلف ترکیه دایرکرده است.

عوامل اجرائی و اعضای انجمن که کشته شده اند

مجموعا 12 نفر از اعضا انجمن که از عوامل اجرائی و هیئت موسس بوده اند کشته شده اند.

پراکندگی اعضا

پراکندگی 16000 عضو انجمن بنا به جنس، سن و سواد بشرح زیر میباشد:

زن 38%

بین 40-25 سال 55%

دانش آموخته دانشگاه 50%

اصول انجمن

انجمن به جهانی و غیرقابل تقسیم بودن حقوق بشر وفادار است.

انجمن یک سازمان غیر دولتی و داوطلبانه است.

انجمن قسمتی از یک حزب و یا گرایش سیاسی نیست.

انجمن با سرکوب افراد، مردم، ملتها، جنسیت و طبقه مخالف است.

انجمن بدون توجه به منطقه جغرافیائی و شرایط، با مجازات اعدام مخالف میورزد.

انجمن بر علیه شکنجه در هرشرایط وهر موقعیت جغرافیائی میباشد.

انجمن از محاکمه عادلانه در هرکجا ،برای هر فرد و در هر شرایط دفاع میکند.

انجمن قویا از این نظر که خود مختاری جزو حقوق بشر است حمایت میکند.

اقدامات انجمن بر اساس قوانین انسانی میباشد. همچنین انجمن با احزابی که برای تحقق قرارداد ژنو بویژه ماده 3 آن مبارزه میکنند، همصدائی میکند.

انجمن از حق آزادی بیان بدون هیچ قید و شرطی دفاع میکند.

انجمن همچنین از حق آزادی مذهب دفاع مینکند.