باوری در میان بخش مهمی از اپوزیسیون ریشه دوانده است که بدون جابجائی قدرت، دستاوردی جدی در زمینه حقوق بشر میسر نیست. بی اعتمادی گسترده به عملکرد نهادهای بین المللی حقوق بشر، اثر گذاری این بخش از اپوزیسیون را به شدت کاهش داده است. از سوی دیگر جمعی از فعالین جنبش حقوق بشر با غیر سیاسی خواندن آن در مقابل این رادیکالیسم واکنش نشان میدهند. اما نقش و خصلت جنبش حقوق بشر به ویژه در جوامع در حال گذار چیست؟

پایمال شدن حقوقی که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیونهای الحاقی آن به رسمیت شناخته شده است، مشخصه برجسته جوامع در حال گذار است. باورها و سنن در این جوامع این بی حقوقی را تشدید میکنند. از یک سوی ساختار قدرت چنان شکل گرفته است که این باور را تقویت میکند که هر گونه اصلاحی در سیستم قضائی، میتواند به اضمحلال قدرت حاکم بیانجامد و به همین دلیل میدانی مناسب را برای رادیکالیسم از هر سوی میگشاید. از سوی دیگر سرکوب مداوم و مستمر در این جوامع و رادیکالیسم رایج، این باور را تقویت کرده است که با غیر سیاسی دانستن و غیر سیاسی عمل کردن امکان دستیابی به نتایجی ملموس و تداوم کار در زمینه حقوق بشر بیشتر میسر خواهد بود.

بدون هیچ تردیدی، برای بهبود شرایط حقوق بشر در ایران لازم است که انبوه قوانینی که بر پایه اصول دینی تدوين شده اند کلا تغییر کند. آیا تلاش برای وادار کردن جمهوری اسلامی به تمکین دربرابر حقوق تصریح شده در اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیونهای ملحقه ضرورت دارد و ممکن است؟ مرزهای ممنوعه برای این تلاشها چیست؟ آیا فعالین حقوق بشر مجاز به لابی کردن در ایران و در نهادهای بین المللی هستند؟ آیا آنان مجازند برای تحقق این حقوق با نیروهای مخالف دولت جمهوری اسلامی از جمله سلطنت طلبان همکاری کنند، چه اصولی باید راهنمای کار آنان باشد؟ برای روشن شدن سئوالات مروری بر تجربیات سالهای اخیر میکنیم.

 مذاکرات متنوع و متعددی که مسئولان قضائی جمهوری اسلامی با نهادهای بین المللی ناظر بر اجرای حقوق بشر انجام میدهند از جمله مهمترین حوادثی است که بعضا به دلیل وابسته دانستن این نهادها به قدرتهای امپریالیستی، مورد بی مهری بخش مهمی از اپوزیسیون قرار میگیرد. این بی توجهی سبب شده است که جمهوری اسلامی با مهارت به مهره چینی بپردازد. از جمله "سازمان دفاع از قربانیان خشونت" که به سرپرستی عناصر اطلاعاتی و بازجویان شناخته شده اوین تشکیل شد، که هدف اولیه اش تحت الشعاع قرار دادن تلاش خانواده های اعدامیان سالهای شصت برای ملاقات با گالیندوپل در سال ۱٣٦٨ بود، نماینده نهادهای مردمی مدافع حقوق بشر ایرانی در سازمان ملل شناخته شده است و بودجه ای از جانب اتحادیه اروپا برای گسترش فعالیتهای آن اختصاص یافته است.

 موفقیتهای به دست آمده در نجات جان فرج سرکوهی، توقف پروژه قتلهای زنجیره ای، نجات جان افسانه نوروزی، پورزند، توقف حکم اعدام سه رباینده هواپیما، آزادی وبلاگ نویسان، اعلام توقف حکم سنگسار، اعلام توقف اعدام افراد زیر هيجده سال و به چالش کشیده شدن و پاسخگوئی قوه قضائیه در مقابل فشارهای روزافزونی که از جانب کانونهای مدافع حقوق بشر و جامعه بر دولت اعمال میشود.

 عدم تمکین به رای دادگاهها به چالشی جدی برای قوه قضائیه تبدیل شده است. برخی از شخصیتهای سیاسی و حقوق بشری در ماهها و سالهای اخیر با اتخاذ این سیاست توانسته اند، موفقیتهای جدی را به دست آورده و قوه قضائیه را به عقب نشینی وادار کنند. هر چند عمده این نافرمانیهای مدنی تا کنون با تکیه بر حمایتهای سیاسی در داخل کشور، نمونه شمس الواعظین و یا آغاجری و یا حمایت نهادهای بین المللی، افکار عمومی و بخشی از جبهه دوم خرداد، نمونه شیرین عبادی، انجام شده است، اما نشانه هائی وجود دارد که این محدوده رو به توسعه میباشد.

 علیرغم تمام تلاشهائی که از طرف اپوزیسیون و به ویژه اپوزیسیون چپ رادیکال انجام شده است، مسئله نقض حقوق بشر در سالهای دهه شصت با بی توجهی و بی مهری سازمانهای حقوق بشر بین المللی و داخلی روبروست. این بی توجهی ارتباط میان فعالین حقوق بشر در اپوزیسیون چپ رادیکال و دیگران را با مشکلی جدی روبرو کرده است. حتی کشتار زندانیان سیاسی در سال شصت و هفت که بینظیرترین مورد از نقض حقوق بشر در ایران معاصر است، از جانب برخی نهادها که به ثبت قتل عامهای سیاسی و غیر سیاسی مشغول میباشند از قلم افتاده است.

میتوان موارد دیگری از موفقیتها و شکستهای جنبش حقوق بشر را بر لیست فوق اضافه کرد. اما آنچه که اهمیت دارد ارزیابی آنها وبه دست آوردن نتایج عملی و نظری مناسب میباشد. ما در بیداران به شکلی مستمر به این مسئله خواهیم پرداخت.

بیداران بر اساس نظرات دریافتی (از جمله نامه دریافتی که بعنوان نمونه در همین شماره منتشر شده است) و ضرورتهای کاری که در پیش گرفته است، از شماره آینده تغییراتی را در ساختار خود انجام خواهد داد. این تغییرات عبارتند از:

 هشتمین شماره بیداران در تاریخ پانزدهم فروردین منتشر و به بحث در باره ی وظايف و نقش بيداران اختصاص دارد و از آن پس هر دو ماه یکبار شماره جدید منتشر خواهد شد.

 نام همکاران و مسئولین سایت برای اطلاع خوانندگان اعلام خواهد شد.

 تغيراتي در منشور همکاری –بيداران کيست- داده خواهد شد و ستونهای جدیدی بر سرفصل موجود افزوده و برخی از ستونها در یکدیگر ادغام میشوند.

 بیداران از این پس در هر شماره به یک پرونده خاص خواهد پرداخت. اين پرونده ها در کنار ديگر مطالب است که بيداران در سرفصل های خود به آنها مي پردازد. از جمله در اين شماره با انتشار دو بخش از کتاب "نه زيستن، نه مرگ " بيداران صفحاتش برای نقد و بررسي اين اثر تاريخي بر روی همگان مي گشايد.

مباحثي که به نظر مي رسد بحث در باره آنها ضرورت دارد عبارتند از :

· موفقیتها و شکستهای جنبش حقوق بشر در ایران

· نقض حقوق بشر در سازمانها و احزاب سیاسی

· امکانات بین المللی برای دادخواهی

· نسبیت گرائی و تفکیک ناپذیری اصول حقوق بشر

ما همه علاقمندان را به همياری و شرکت در اين مباحث دعوت مي کنيم.