عالجناب خانم میشل باشله؛ کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد

آقای جاوید رحمان؛ گزارش‌گر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران

آقای احمد شهید؛ گزارش‌گر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل برای آزادی بیان و ادیان

با احترام ما بخشی ازخانواده‌های زندانیان اعدام شده در دهه شصت که پیکرهاشان در گورستان خاوران، چه به شکل فردی و چه در پی کشتار جمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ در گورهای جمعی به خاک سپرده شده‌اند، خواهان اقدام فوری شما برای جلوگیری از نابود کردن این گورها بدست مسوولان دولت جمهوری اسلامی ایران هستیم. 

به تاریخ ۲۳ آپریل ۲۰۲۱، خانواده‌هایی که به گورستان خاوران رفته بودند با صحنه تکان دهنده‌ و دهشت‌آوری مواجهه شدند. در این پاره از گورستان خاوران که بنا بر شواهد ی محل خاک سپاری جمعی شماری از قربانیان کشتار جمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ در زندان اوین تهران و زندان گوهردشت کرج است، دو گور تازه و ده ‌گور دیگر آماده برای خاکسپاری ديده می شد . حال آنکه در این بخش از گورستان، پس از کشتار جمعی زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ پيکری را به خاک نسپرده بودند.

اينک روشن شده است که حکومت ايران با تحت فشار قرار دادن بهائيان نقشه ی ديرينش را برای تخريب گورستان خاوران و محو نشانه های کشتار زندانيان سياسی به پيش می برد. لازم به ياد آوری است که با تخریب گسترده و سراسری آرامستان‌های بهاییان پس از انقلاب ۱۳۵۷، در منطقه خاوران در شرق تهران زمینی در اختیار آن‌ها قرار گرفت تا مردگان خود را در آنجا به خاک بسپارند. از سال ۱۳۶۰ و با سرکوب سراسری نیروهای سیاسی معترض به جمهوری اسلامی و اعدام‌های جمعی، بخشی از این گورستان که در سال‌های پسین به گلزار خاوران شهرت پیدا کرد به محل دفن اعدام شدگانی دگراندیش اختصاص یافت، که بنا بر فتواهای روحانیون حاکم « نا مسلمان و دفن آنها در گورستان‌های مسلمانان جایز نبود.» صدها زندانی سیاسی اعدام شده در این محل چه با نشانه مشخص که به خانواده اعلام شده بود و چه بی نام ونشان به خاک سپرده شده‌اند. در پی کشتار جمعی زندانیان سیاسی خانواده‌های آنها پی بردند که قربانیان بسیاری در دو کانال به گونه جمعی به خاک سپرده شده‌اند.

افزون بر این، در همین بخش ، بنا بر تایید جامعه جهانی بهایی : « حداقل ۵۰ بهائى، که همگى قربانيان آزارهاى برنامه‌ريزى شده بر عليه بهائيان در سال هاى نخستين دهۀ شصت (هشتاد ميلادى) بودند، در اين بخش قبرستان خاوران مدفون شده اند. به طور خاص مى دانيم که اجساد هشت نفر از اعضاى هيأت ملى اداره کننده جامعه بهائيان ايران که در روز ۶ دی ۶۰ ١٣ (۲۷ دسامبر سال ۱۹۸۱) به قتل رسيدند و نيز شش عضو محفل روحانى تهران که در روز ۱۴ دی ۵۹ ١٣ (۴ ژانويه ۱۹۸۱) کشته شدند، در اين محل مدفون بوده است. احتمالاً بهائيان ديگرى نيز در همين بخش دفن شده بودند.»

جمهوری اسلامی همواره در صدد نابود کردن گورستان خاوران و به وبژه این بخش از خاوران که گورهای جمعی زندانيان سياسی را در خود جا داده تلاش کرده است . در آغاز سال‌های دو هزار (اواخر دهه هفتاد خورشیدی) با فشار آوردن بر بهاییان برای به خاک سپاری مردگان خود در این بخش که با مقاومت آن‌ها که بنا بر باورهای مذهبی خود « در مکان‌هایی که آثار جسمی دیگر مرده‌ها باشد، نباید کسی را دفن کرد». در آن زمان این توطئه با مقاومت بهائیان و برخی اعتراضات بستگان اعدام شدگان دهه شصت و تابستان ۱۳۶۷ خنثی شد.

فزون بر آن، « طرح سازماندهی و بازسازی» این گورستان که از سال ۱۳۸۴ آغاز شد، که آن نیز با مخالف و مقاومت جدی بازماندگان قربانیان مواجه شد. آنان بر این نکته تاکید می‌کردند که پیش از انجام هرگونه تغییر در گورستان خاوران لازم است هویت همه دفن شدگان در این گورستان و محل دفن آنان مشخص شود.
در سال ۲۰۰۸ تخریب این بخش، به بهانه بازسازی خاوران، آسیب‌های جدی به گورهای جمعی و فردی خاوران زد، روشن نیست که آیا بقایای أجساد اعدام شدگان رانیز از میان برده شده است یا خیر؟. این تخریب را خانواده‌ها در نامه‌ای به ناوانتيم پيلى، كميسر عالى حقوق بشر ملل متحد به تاریخ ۱۸ ژانویه ۲۰۰۹ اطلاع دادند.

مقامات حکومت جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر فشارهای روزافزونی بر شهروندان بهایی در ایران وارد آورده‌اند که از آن میان می‌توان به ویران کردن دوباره آرامستان‌های آن ها در بسیاری از شهرهای ایران اشاره کرد. همچنین در ماه‌های اخیر، دوباره با اعمال فشار مجدد، و به گفته سخنگویان جامعه بهاییان با تهدید و بدرفتاری، آن‌ها را مجبور به خاک سپاری مردگان خود در محل گورهای جمعی کرده‌اند. که بخشی از قربانیان کشتار بزرگ تابستان ۱۳۶۷د در آن جای گرفته‌اند اند. 

همانگونه که در نامه پیشین به ناوانتيم پيلى کمیسیر عالی حقوق بشر سازمان ملل خواسته بودیم بار دیگر از شما نیز درخواست می کنيم « که با استفاده از کلیه‌ اختیارات و امکاناتتان از ویرانى و نابودى این گورستان که سند جنایتى بزرگ و نمادی از حافظه‌ تاریخی مردم ایران است، به فوریت پیشگیرى کنید.»
ما از شما می‌خواهیم ضمن محکوم کردن این اقدام‌ها به مسئولان جمهوری اسلامی فشارآورید که تخریب گورستان های بهاییان، دست درازی به حرمت مردگان و تخریب و نابودی گورستان خاوران را بلافاصله متوقف کنند.

تخریب این گورستان و عدم پاسخ به درخواست های انجام شده مبنی بر انجام تحقیقات جامع پیرامون این اعدام ها نقض آشکار حقوق خانواده قربانیان است. آنان این حق را دارند که اطلاعات درست در مورد کشتار زندانیان به دست آورند، از حضور پيکر های عزيزانشان در این محل اطمینان حاصل کنند و بتوانند سوگواری کنند. تخریب این مکان و از بین بردن آثار و بقایایی انسانی که در این گورها وجود دارد و می‌توانند در تعیین هویت قربانیان موثرواقع شود، روشن شدن حقیقت و انجام عدالت برای خانواده قربانیان را به خطر می‌اندازد.

امضای خانواده ها:

- فرج آلیاری، برادر یوسف آلیاری، اعدام ۱۳۶۳ در تهران

- باقر ابراهیم زاده، برادر غلام ابراهیم زاده، مرگ زیر شکنجه ۱۳۶۲ در تهران

- محمد اعظمی، برادر فریدون اعظمی، اعدام ۱۳۶۰ تهران

- عفت ماهباز، همسر علیرضا (شاپور) اسکندری، اعدام ۱۳۶۷ و خواهر علی ماهباز، اعدام ۱۳۶۰ در تهران

- ناهید اکبرپور سروستانی، خواهر رستم اکبرپور سروستانی، اعدام ۱۳۶۰ در شیراز

- منیره برادران خسروشاهی، خواهر مهدی برادران خسروشاهی، اعدام ۱۳۶۰ در تهران

- منصوره بهکیش، خواهر زهرا بهکیش، مرگ زیر شکنجه احتمالا ۱۳۶۲، محمود بهکیش، اعدام ۱۳۶۷، محمدرضا بهکیش، اعدام ۱۳۶۰، محمدعلی بهکیش، اعدام ۱۳۶۷ و محسن بهکیش اعدام ۱۳۶۴

- فروغ بیک محمدی هزاوه، فرزند محمدرضا بیک محمدی هزاوه، اعدام ۱۳۶۷ و برادرزاده احمدرضا بیک محمدی هزاوه، اعدام سال ۱۳۶۷ در تهران

- لیلی پناهی شبستری، خواهر مهرداد پناهی شبستری، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- صدیقه حاج محسن، خواهر حسین حاج محسن، اعدام ۱۳۶۷

- گلرخ جهانگیری همسر حسن جهانگیری لاکانی، اعدام ۱۳۶۲ در تهران

- رخشنده حسین پور رودسری، خواهر رحیم حسین پور رودسری، اعدام ۱۳۶۷و همسر علی مهدی زاده، اعدام ۱۳۶۲ در تهران

- ایراندخت رضازاده، خواهر داریوش رضازاده، اعدام ۱۳۶۰ در تهران

- شورا مکارمی، فرزند فاطمه زارعی، اعدام ۱۳۶۷ در شیراز

- شهاب شکوهی، برادر علیرضا شکوهی، اعدام ۱۳۶۲ در تهران

- ثریا زگباری، همسر قربانعلی شکری، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- عصمت طالبی کلخورانی، همسر عبدالمجید سیمیاری، اعدام ۱۳۶۷ و خوهر عادلطالبی کلخورانی، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- مجید نفیسی، همسر عزت طبائیان، اعدام ۱۳۶۱ در تهران

- میهن روستا، همسر رضا عصمتی، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- مریم عجم، فرزند فریده یوسفی و علی عجم، هر دو اعدام سال ۱۳۶۲ و برادر زاده حسن عجم، اعدام ۱۳۶۱ در تهران

- آناهیتا رحمانی، همسر بهروز فتحی، مرگ زیر شکنجه سال ۱۳۶۳ و خاله زاده بهرام فدک، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- مسعود فتحی، برادر مقصود فتحی، اعدام ۱۳۶۳ در تهران

- مریم نوری، همسر رحمت فتحی، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- ساسان کیانی، برادر ستار کیانی، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- پرویز مختاری، برادر سیامک مختاری، اعدام ۱۳۶۰ در تهران

- رضوان مقدم، همسر علی اصغر منوچهرآبادی، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- رضا معینی، برادر هبت الله معینی چاغروند، اعدام ۱۳۶۷، برادر همسر کسرا اکبری کردستانی اعدام ۱۳۶۷ و مسعود انصاری، اعدام ۱۳۶۶ در تهران

- بانو صابری، همسر عباسعلی منشی رودسری، اعدام ۱۳۶۷ در تهران

- وحید وحدت حق، فرزند حسین وحدت حق، اعدام ۱۳۶۰ در تهران

- پرویز هدائی، برادر منیژه هدائی و برادر همسر مسعود جیگاره ای، هر دو اعدام ۱۳۶۱و بیژن هدائی، اعدام ۱۳۶۰ در تهران

- فریده دیزجی همسر رستم بهمنی ، اعدام ۱۳۶۲ تهران